Վերջերս որոշեցի կարդալ այսքան հայտնի և հետաքրքիր գիրքը, որը գրել է Խալեդ Հոսեյնին։
Գրքի անվանումից արդեն կարելի է հասկանալ, որ օդապարուկը խորհրադանշական է: Օդապարուկը խորհրդանշում է ճակատագիրը. քամին այն տանում է իր ուզած ուղղությամբ, իսկ թռցնողը փորձում է այն հնազանդեցնել, լարի օգնությամբ փոխել նրա թռիչքի ուղղությունը: Միեւնույն ժամանակ, օդապարուկը թեթեւ է, գեղեցիկ, իսկ ապակեպատ լարը, որին կապված է օդապարուկը, արյունաբեր է, և այդ հակադրումը՝ թեթեւության, գեղեցկության եւ կոպիտ լարի, խորհրդանշում են Ամիրի եւ Հասանի ճակատագրերը, եւ ընդհանրապես Աֆղանստանի պատմությունը: Վեպի սկզբում օդապարուկի հետեւից վազում է Հասանը, իսկ վերջում` Ամիրը, ինչն իր հերթին խորհրդանշում է դավաճանությունն ու ինքնամաքրման փորձը:
Գիրքը ինձ առաջին հերթին գրավել է իր գեղաարվետական ոճով, և ես կարծում եմ, որ հենց այդ գեղարվեստական արժեքի շնորհիվ է ունեցել համաշխարհային ճանաչում: Իհարկե, դեր է խաղացել նաև այն փաստը, որ գիրքը մասամբ ինքնակենսագրական է:
Սա այն վեպերից էր, որ կարդում էի մեկ շնչով, և գրքից դժվար էի կտրվում: նույնիսկ ամեն մի դրվագ զգում էի սեփական մաշկիս վրա:
Ինձ համար, «Օդապարուկ թռցնողը» արժեքավոր է իր բացառիկ անկեղծությամբ ու հուզականությամբ:
Գիրքը կարդալու ժամանակ նկատել եմ, որ Հոսեյնինն սիրում է կրկնել որոշակի պարբերություններ, աֆղանական տաղեր, ինչը գեղեցկացնում է վեպը, օգնում միանգամից ընկղմվել այդ երկրի իրականության մեջ: Հոսեյնին առաջին դեմքից խոսում է ընթերցողի հետ, կարծես աղերսում նրան հասկանալ իրեն ու ներել: Գրքում կան ծանր էջեր, բայց, երևի թե, ամենակարևորն ինձ համար գրողի ոգուն հավատարիմ մնալն է:
Հոսեյնին այս վեպով ասում է, որ ոչ մի արարք անհետեւանք չի մնում, եւ գալիս է դրանց համար պատասխան տալու ժամանակը: Բայց այս վեպի համար հատկանշական է այն, որ հատուցումը ոչ միայն պատիժ է, այլ մեղքի զգացումից ազատվելու երջանկություն:
Գրողը գրքում խսում էր Աֆղանստանի ավանդական կարգերից, պատերազմից, դաժանություններից ամենաանտանելին սեռական ստրկությունն է, որին զոհ են գնում մանկահասակ տղաները և աղջիկները։
Ես կարծում եմ դա ընթերցողի համար ամենածանր դրվագներից է, ինչպես նաև ինձ համար: Հեղինակը բարձրաձայնել է մի խնդիր, որի մասին շատերը գիտեն, բայց կնախընտրեին չխոսել, հատկապես՝ Աֆղանստանում:
Պատմությունը լուսավոր ավարտ ունի, այն լցված է ապագայի նկատմամբ հույսով, ինչպիսին եւ պիտի լինի կյանքը, անկախ անցյալի վշտերից ու մեղքերից:
Կան կենդանիներ, որոնք իրենց վարքի և գործունեության շնորհիվ կատարում և ունեն հատուկ գործառույթ էկոհամակարգերում: Այն կարող է օգնել այլ տեսակների աճելուն, հողերը գազավորված պահելուն կամ ինչպես դա ֆլամենկոյի դեպքում է, ջուրը մաքրելու համար:
Ֆլամինգոները Հին Եգիպտոսում հարգված էին որպես սուրբ թռչուններ: Հին Հռոմում ֆլամինգո լեզուները համարվում էին թանկարժեք դելիկատես: Հարավային Ամերիկայի հնդիկները ոչնչացնում էին ֆլամինգոներին իրենց ճարպի համար, քանի որ կարծում էին, որ այն կարող է բուժել տուբերկուլյոզը:
Ֆլամինգոներին երբեմն անվանում են «կրակի թռչուններ», քանի որ ոմանք իսկապես վառ փետուր ունեն: Ֆլամինգոները երբեմն կոչվում են «առավոտյան թռչուն», քանի որ այլ տեսակներ ունեն գունատ վարդագույն փետուր: Այս թռչուններն ունեն շատ երկար պարանոց և ոտքեր, և, ինչպես գրել է պրոֆեսոր Ն. Ֆլամինգոների մասին շատ հետաքրքիր լեգենդներ կան: Օրինակ, նրանցից մեկը պատմում է, որ մի օր ջրային օձերը որոշել են իրենց ճտերին խլել ֆլամինգոներից։ Բայց թռչուններն իրենց ճտերին չտվեցին օձերին։ Հետո օձերը սկսեցին տանջել թռչուններին՝ նրանք սկսեցին կծել նրանց ոտքերը՝ աստիճանաբար բարձրանալով ավելի ու ավելի բարձր։ Բայց թռչունները համբերեցին և անշարժ կանգնեցին ջրի մեջ, մինչև ճտերը մեծացան: Իսկ ճտերը, ասես իմանալով, թե ինչ է կատարվում, «փորձում էին» ավելի արագ աճել։ Հետաքրքիր է, որ այս լեգենդում, որն, իհարկե, ոչ մի կապ չունի ֆլամինգոյի ոտքերի գույնի հետ, նկատվում է մեկ իրական դետալ՝ ֆլամինգո ճտերը ծնվում են անօգնական, բայց շուտով, երկու-երեք օր հետո, նրանք դառնում են բավականին անկախ։ .
Ներկայումս այս ամենագեղեցիկ և նրբագեղ թռչունների թիվը նվազում է ջրային մարմինների չորացման պատճառով, որը կապված է կլիմայի տաքացման և մարդկային անմիտ ակտիվ գործունեության հետ, որը ոչնչացնում է նրանց բնադրավայրերը: Բնական ջրերում վնասակար նյութերի կոնցենտրացիայի ավելացման պատճառով շատ թռչուններ սատկում են։ Բացի այդ, որսագողությունը հանգեցնում է ֆլամինգոների քանակի կրճատման։
Ֆլամինգոները գրանցված են բազմաթիվ երկրների Կարմիր գրքում, այդ թվում՝ Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր գրքում:
Կցանկանայի հուսալ, որ մարդկությունը կկարողանա կանխել այս յուրահատուկ գեղեցիկ թռչունների անհետացումը, քանի որ ֆլամինգոների յոթ արժեքավոր տեսակներ արդեն անհետացել են Երկրի երեսից։
Թեև այս թռչուններն իրենց արտաքին տեսքով ամենից շատ նման են կռունկների, տառասերների և արագիլների, նրանք ազգակցական չեն թվարկված թռչունների տեսակներից որևէ մեկի հետ, և նրանց ամենամոտ ազգականները սագերն են։
Ֆլամինգոն քայլում է յուրահատուկ ձևով և, իրենց արտաթորանքների հետ միասին, օգնում են աղի խոնավ վայրերում օրգանական նյութերի մանրէազերծմանը: Flamանկանու՞մ եք ավելին իմանալ ֆլամինգոյի մասին: Հասուն ֆլամինգոյի հասակը 36-ից 50 դյույմ է, թեւերի բացվածքը մոտ 60 սանտիմետր է և կշռում է միջինը 8,75 կգ։
Այս զարմանալի թռչունը կախարդում է իր գեղեցկությամբ։ Նա քնում է մեկ ոտքի վրա, ուտում է խեցգետին, իսկ փետրը տատանվում է գունատ վարդագույնից մինչև վառ գազար։ Ֆլամինգոն ամենաշատերից մեկն է զարմանալի թռչուններմոլորակի վրա.
Երկրի վրա կա ֆլամինգոների 6 տեսակ։ Վարդագույն ֆլամինգոն ամենամեծ և ամենատարածված տեսակն է։ Յուրաքանչյուր անհատ ունի մոտ 1,5 մետր բարձրություն և կշռում է մինչև 4 կիլոգրամ: Ֆլամինգոյի ամենափոքր տեսակը Փոքր Ֆլամինգո է, որի բարձրությունը մեկ մետրից պակաս է, իսկ քաշը չի գերազանցում 2,5 կիլոգրամը:
Ֆլամինգոն շատ հին թռչունների տեսակ է։ Հետաքրքիր է, որ նրանց մնացորդները հայտնաբերվել են այն վայրերում, որոնք այժմ բնորոշ չեն ֆլամինգոներին՝ Եվրոպայի, Ավստրալիայի և Հյուսիսային Ամերիկայի որոշ հատվածներում: Վերջերս գիտնականները Արագիլների կարգից առանձնացրել են ֆլամինգոներին առանձին խմբի մեջ և անվանել այն Ֆլամինգո։
Ֆլամինգո քնած
Ֆլամինգոն այնպիսի յուրօրինակ տեսք ունի, որ ցանկացած տարածքում այն հավանաբար կլինի ամենաբարձր, ամենավարդագույն թռչունը: Նրանք ունեն պտտվող պարանոց, բարակ ոտքեր և սև ծայրով կտուց, որը թեքվում է դեպի հասունություն։
ֆլամինգո գալիս է իսպաներեն բառից ֆլամենգովաղ ձև ֆլամենկո… Այս բառերը գալիս են լատիներեն flamma բառից, որը նշանակում է «բոց»: Այս թռչունների բնակավայրը խոշոր ծանծաղ լճերն են, ծովածոցները, մանգրովյան ճահիճները, բարձր մակընթացությունները և մակընթացության բարձր ավազոտ կղզիները:
Ֆլամինգոները կազմում են ֆլամինգոնմանների կարգի թռչունների ընտանիքը: Ֆլամինգոները տարածված են Հարավարևմտյան Եվրոպայի, Ասիայի, Աֆրիկայի և Ամերիկայի բազմաթիվ երկրներում։ Հայտնի ՀՀ-ում՝ մեկ տեսակ՝ ս ովորական ֆլամինգոն, որն աշնանայի չվահյուր է։ Հայաստանում հանդիպում է գարնանային և աշնանային չուի ընթացքում՝ Սևանա լճի և Արարատյան դաշտի ձկնաբուծական տնտեսություններում։ 1933-ից Հայաստանում գրանցվել է ֆլամինգոյի չուի 17 դեպք (11-ը՝ Սևանի ավազանից, 6-ը՝ Արարատյան դաշտի ջրավազաններից)։ Հայաստանի տարածքում ապրիլ-հունիսին հայտնվում են մոլորված հասուն ու երիտասարդ անհատներ, իսկ առաջին հավաստի բնադրումը հաստատվել է 1994–95 թթ-ին, ապա՝ 2000–02 թթ-ին։ Մարմնի երկարությունը 125–145 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 140–165 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 3,4–4 կգ: Թռիչքի ընթացքում նկատելի են անսովոր երկար վիզը, հետ տարածած ոտքերը:
Փետրածածկը բաց վարդագույն է, թևերը՝ մուգ վարդագույն ու սև հատվածներով: Կտուցը վարդագույն է, ծայրը՝ սև, հաստ, ներքև կեռված: Ոտքերը վարդագույն են, մատները՝ լողաթաղանթավոր:Կեր է որոնում ծանծաղուտներում՝ ջրում ընկղմած կտուցը աջ ու ձախ տանելով: Սնվում է միջատներով, խխունջներով, խեցգետնակերպներով:Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում: Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։ Ու նույնիսկ այնքան քիչ է տարածված, որ աշխարհում ավելի շատ խաղալիք ֆլամինգոներ կան, քան հենց կենդանին։
Հայաստանում կանգ առնելիս ֆլամինգոները կարող են մոտ 4-5 օր մնալ, հանգստանալ, սնվել, հետո նորից շարունակել: Նոյեմբերի կեսը ֆլամինգոների աշնանային չուի լավ ժամանակն է: Աշնանային չուի ընթացքում ֆլամինգոները Հայաստանի տարածքով կարող են անցնել սեպտեմբերից սկսած մինչև նոյեմբերի երկրորդ կես, իսկ գարնանը՝ մայիսի երկրորդ կեսին և հունիսի սկզբին:
Հայաստանի տարածքով, սեզոնի ընթացքում սովորաբար անցնում է 10-40 ֆլամինգո: Հայաստանի տարածքով անցած ֆլամինգոների ամենամեծ թվաքանակը, թռչնաբանի խոսքով, եղել է 80 հատ:
Ֆլամինգո փոքր
Բոլորից ժամանակակից տեսակներփոքրն ունի ամենափոքր չափերը: Նրա մարմնի երկարությունը ընդամենը 80 սմ է (մյուսները 100 սմ-ից ավելի են)։ Այս տեսակի մեջ վերին կտուցն ունի կիլիա, որը իջնում է կտուցի խորքը։ Հիմնականում նրա կերակուրը ջրիմուռն է։ Սնունդ փնտրելիս փոքրիկ ֆլամինգոն կտուցը չի իջեցնում հատակին, այլ պարզապես այն քշում է ջրի մակերևույթի երկայնքով մի կողմից։ Բազմանում է Տանզանիայի, Քենիայի աղի լճերում, ինչպես նաև Պարսից ծոցում (Հնդկաստանում Սամբխոր լիճը)։
Ֆլամինգո ընտանիքը բաժանում է վեց տեսակների.
սովորական ֆլամինգո— ապրում է Աֆրիկայում, հարավային Եվրոպայում և հարավ-արևմտյան Ասիայում:
կարմիր ֆլամինգո— բնակվում է Կարիբյան ավազանում, Հարավային Ամերիկայի հյուսիսային մասում, Յուկատան թերակղզում և Գալապագոս կղզիներում:
Չիլիական ֆլամինգո— հայտնաբերվել է Հարավային Ամերիկայի հարավ-արևմտյան շրջաններում:
փոքր ֆլամինգո— հանդիպում է Աֆրիկյան մայրցամաքի տարածքում, Հնդկաստանի հյուսիսարևմտյան մասում և Պակիստանի արևելյան շրջաններում:
Անդյան ֆլամինգոԵվ Ֆլամինգո Ջեյմս— ապրում է Չիլիում, Պերուում, Բոլիվիայում և Արգենտինայում:
Տեսակներից ամենամեծը սովորական ֆլամինգոն է, նրա աճը հասնում է 1,2-ից 1,5 մետրի, քաշը՝ մինչև 3,5 կգ։ Ամենափոքր տեսակը Փոքր Ֆլամինգոն է, որի բարձրությունը 80 սմ է և կշռում է մոտ 2,5 կգ։
Ֆլամինգոների վեց տեսակները բաժանվում են երկու խմբի՝ ելնելով իրենց կտուցի չափից և ձևից։ Սովորական, կարմիր և չիլիական ֆլամինգոների ծնոտները ունեն լայն տարածություն ունեցող թիթեղներ, ինչը թույլ է տալիս նրանց սնվել փոքր խեցգետնակերպերով, փափկամարմիններով, միջատներով, բույսերի սերմերով և մանր ձկներով։
Երկրորդ խմբի թռչունները՝ Անդյան, Փոքր և Ջեյմս ֆլամինգոներն իրենց սննդակարգում ավելի սահմանափակ են՝ կտուցի թիթեղների միջև նեղ հեռավորության պատճառով: Ֆլամինգոների այս տեսակները կարողանում են ուտել միայն փոքր սնունդ (մասնավորապես՝ ջրիմուռներ և պլանկտոններ)՝ զտելով այն։
Կարոտիններով հարուստ հատուկ սննդակարգի շնորհիվ ֆլամինգոների փետուրը ձեռք է բերում վարդագույն գույն։ Բոլոր ֆլամինգոները, բացառությամբ հյուսիսային բնակչության, նստակյաց են: Ֆլամինգոները սպասում են անձրևների սեզոնին իրենց ձագերին դուրս գալու համար: Հորդառատ անձրևները նրանց ոչ միայն սննդով և բնի համար շինանյութ են ապահովում, այլև պաշտպանում են գիշատիչներից։ Վարդագույն ֆլամինգոյի սնուցման հիմքը փոքրիկ կարմրավուն խեցգետնի Արտեմիան և նրա ձվերն են։ Բացի այդ, ֆլամինգոները սնվում են նաև այլ խեցգետնակերպերով, ինչպես նաև փափկամարմիններով, միջատների թրթուրներով և որդերով։ Որոշ տեսակներ ուտում են կապույտ-կանաչ և դիատոմներ: Նրանք սնունդ են փնտրում ծանծաղ վայրերում։ Հեռանալով ջրի մեջ, երկար ոտքերով, ֆլամինգոները գլուխներն իջեցնում են ջրի տակ և կտուցով փորում են ջրամբարի հատակը։ Միևնույն ժամանակ, թռչնի պսակը գրեթե դիպչում է ներքևին, վերին ծնոտը գտնվում է ներքևում, իսկ ստորին ծնոտը գտնվում է վերևում: Ֆլամինգոները անձրևի ժամանակ խմում են աղի և քաղցրահամ ջուր՝ լիզելով իրենց փետրով հոսող ջրի կաթիլները:
փաստեր ֆլամինգոների մասին
Ֆլամինգոները հանդիպում են շատ մայրցամաքների տաք, ծանծաղ, ջրային շրջաններում: Նրանց ընդարձակ բնակավայրերը ներառում են գետերի գետաբերանները և աղի կամ ալկալային լճերը Աֆրիկայում, Ասիայում, Հյուսիսային Ամերիկայում, Կենտրոնական Ամերիկայում, Հարավային Ամերիկայում և Եվրոպայում:
Լավ հարմարեցված թռչունները ապրում են տաք հրաբխային լճերում, ինչպես նաև Անդերի լեռների սառցե լճերում:
Նրանց գեղեցիկ գույնը գալիս է ջրիմուռներից, դիատոմներից և փոքր խեցգետնակերպերից, որոնք նրանք ուտում են, որոնք հարուստ են կարոտինով:
Նրանք ունեն կերակրման հետաքրքիր մեթոդ՝ երկար ոտքերով և ցանցավոր թաթերով պղտորում են ցեխն ու ջուրը։ Այնուհետև նրանք իրենց կտուցը կամ նույնիսկ գլուխը սուզում են ջրի մեջ և կլանում կեղտը և ջուրը։ Նրանք թափահարում են գլուխները կողքից այն կողմ, որպեսզի թափահարեն ավելորդ կեղտը և ջուրը՝ թակարդում պահելով և ուտելով պլանկտոն, ձուկ և փոքրիկ ճանճերի թրթուրներ: Սնվելիս ֆլամինգոները շունչը պահում են։
Ֆլամինգոները հակված են հագնվելու, ինչը ամեն օր զգալի ժամանակ է պահանջում: Նրանք ինքնազերծվում են՝ օգտագործելով կտուցը՝ պոչի հիմքի երկաթից ճարպը բաշխելով իրենց փետուրների վրա։
Ի տարբերություն իրենց արտաքինի՝ նրանք զարմանալիորեն լավ լողորդներ են։ Նրանց ցանցավոր ոտքերը օգնում են նրանց լողալ և կանգնել փափուկ ցեխի մեջ: Այնուամենայնիվ, նրանք չեն լողում, եթե ջուրը շատ խորն է թափառելու համար:
Ֆլամինգոները ապրում են խմբերով, որոնք կոչվում են հոտեր կամ գաղութներ: Մեծ թվաքանակն ապահովում է անվտանգություն գիշատիչներից, հատկապես, երբ նրանք սնվում են ջրի տակ գլխիվայր: Բացի այդ, նրանք չեն բնադրում, եթե շրջապատում այլ ֆլամինգոներ կան։
Ֆլամինգոները հավասար պատասխանատվություն ունեն երեխաների դաստիարակության հարցում: Ե՛վ արուն, և՛ էգը կեղտ են կուտակում, որպեսզի բույն կառուցեն, որտեղ էգը մեկ-մեկ ձու է ածում: Ինկուբացիոն շրջանից մոտ 30 օր հետո, երբ ծնողները հերթով ինկուբացվում են, ձվից դուրս է գալիս մոխրագույն կամ սպիտակ փետրով ճուտիկը։
Երկու ծնողներն էլ մշակում են երեխային տրվող կերակուրը, իսկ մայրն ու հայրը կաթի նման նյութեր են թողարկում՝ ապահովելու համար, որ իրենց ձագը ստանա պատշաճ սնուցում: Սա շարունակվում է այնքան ժամանակ, մինչև ճտի կտուցը լիովին ձևավորվի, և նա կարողանա սնունդ ստանալ:
Ֆլամինգոների երամն իսկապես հիասքանչ տեսարան է: Նրանք թռիչքի ժամանակ արագություն են հավաքում, որպեսզի թռչեն և գրեթե անընդհատ թափահարում են թեւերը: Հոտը կարող է հասնել 31-ից 37 մղոն/ժ արագության:
Վ ՎերջերսՖլամինգոների միգրացիայի ձևերի փոփոխությունները դրսևորվել են շրջակա միջավայրի փոփոխությունների և գլոբալ տաքացման արդյունքում: Այս թռչունները հեշտությամբ անցնում են երկար տարածություններ և կարող են մեկ գիշերվա ընթացքում անցնել ավելի քան 300 մղոն:
Շատ այլ հետաքրքիր փաստեր կան այս հոյակապ թռչունների մասին։ Օրինակ, այն, ինչ հոտին երբեմն անվանում են ֆլամինգոների պայծառություն, և որ նրանք քնում են մեկ ոտքի վրա:
Երկրի ամենագեղեցիկ թռչուններից մեկը ֆլամինգոն է: Այս թռչունն ունի սլացիկ մարմին, շատ երկար ու կոր պարանոց, մեծ գլուխ, իսկ կտուցը մեջտեղից թեքված է 90 աստիճան անկյան տակ։ Նա ունի երկար, բարակ, բարակ ոտքեր՝ կարճ մատներով, որոնք փոխկապակցված են թաղանթներով։ Այս թռչնի աճը հասնում է 1,3 մ-ի։
Ֆլամինգոների փետրածածկը շատ գեղեցիկ է նուրբ վարդագույն երանգով։ Բայց այս թռչունը չունի բնական վարդագույն փետուրներ: Այս գույնը նա ստանում է սննդից՝ փոքր կանաչ ջրիմուռներից: Մարսողության պահին այս ջրիմուռները վարդագույն են դառնում։ Բացի ջրիմուռներից, ֆլամինգոները սնվում են փոքր ջրային կենդանիներով, որդերով, մանր ձկներով, խեցիներով և չեն արհամարհում ջրային բույսերի արմատները։
Ստանալով իրենց սնունդը՝ ֆլամինգոները քայլում են ծանծաղ ջրով: Միաժամանակ պարանոցը ուժեղ թեքում է այնպես, որ կտուցը ընկղմվի ջրի մեջ։ Այս թռչունն իր բարձր բները դնում է ջրի մեջ, ծանծաղ տեղերում։ Նրանց մեջ թռչունը ձու է դնում `սովորաբար մեկից երեք: Մեծահասակ թռչունները և ճտերը հեշտությամբ հանդուրժում են ջերմաստիճանի ծայրահեղությունները:
Ֆլամինգոները շատ հաճախ «բալետային» դիրքեր են ընդունում։ Նրանք կարող են իրենց վիզը ծալել զարմանալի ձևերով կամ նույնիսկ կապել դրանք մի հանգույցով: Հանգստանալու ժամանակ ֆլամինգոն գլուխը թաքցնում է մեջքի վրա կամ ուսի փետուրների տակ՝ միաժամանակ մի ոտքը սեղմելով մարմնին։ Սա այն դիրքն է, որում այս թռչունը քնում է: Երբ վտանգ է առաջանում, ֆլամինգոն անմիջապես հեռանում է: Իսկ գիշատիչը պարզապես ժամանակ չունի նրան բռնելու։
Ֆլամինգոներն ունեն զանգվածային, դեպի ցած կոր կտուց, որն ունի շարժական ստորին հատված, որը տարբերում է մյուս թռչուններից։ Արուները հիմնականում ավելի մեծ են, քան էգերը և ունեն շատ ավելի երկար ոտքեր: Ֆլամինգոների միջին տարիքը մոտ 30 տարեկան է։ Արգելոցներում և կենդանաբանական այգիներում այս թռչուններն ավելի երկար են ապրում, քան վայրի բնության մեջ:
Հետաքրքիր է, որ վարդագույն ֆլամինգոներն անսովոր գույն են ստանում սննդի շնորհիվ։ Ֆլամինգոները սնվում են խեցգետնակերպերով և ջրիմուռներով, և նրանց մեջ պարունակվող նյութը՝ կարոտինոիդը, նրանց փետուրները ներկում է կարմրավուն գույնով։ Այս թռչունները գերազանց ախորժակ ունեն, ֆլամինգոները սովորաբար օրական ուտում են իրենց քաշի քառորդ մասը: Եղել են դեպքեր, երբ թռչունների բնական երանգը պայծառացնելու համար կենդանաբանական այգիներում նրանց գազար են կերակրել։
Ֆլամինգոների պոպուլյացիաները հաճախ կարելի է գտնել շատ աղի և ալկալային բաղադրությամբ լճերի մոտ: Նման ջրամբարներում ապրում է ֆլամինգոների սիրելի սնունդը՝ խեցգետնակերպերը։ Ֆլամինգոները դիմացկուն են ջերմաստիճանի մեծ փոփոխություններին, նրանց կարելի է հանդիպել նույնիսկ բարձր լեռնային լճերում։
Շատերին է հետաքրքրում, թե ինչու են ֆլամինգոները մեկ ոտքի վրա քնելու սովորություն:
Նրանք օգտագործում են այս տեխնիկան էներգիան խնայելու և ջերմությունը պահպանելու համար։ Ֆլամինգոների ոտքերը փետուրներով չեն ծածկված, ուստի սալիկները սառչում են քամուց՝ հերթով փորձելով տաքանալ։ Իրականում նրանց մարմինն այնպես է նախագծված, որ ֆլամինգոն հեշտությամբ կանգնում է մեկ ոտքի վրա, ուղիղ է պահում՝ առանց մկանային ուժ կիրառելու։
Ֆլամինգո ընտանիքները սովորաբար ունենում են մեկ ճուտ: Նրանք ծնվում են մոխրագույն և մնում են մինչև 2 տարեկան։ Արուն և էգը հատուկ գեղձեր են արտազատում, որոնք կերակրում են ճտերին կյանքի առաջին ամիսներին։
Ֆլամինգոները թռչուններ են, որոնց գիտնականները դասում են որպես ֆլամինգո: Այս թռչունները արտասովոր տեսք ունեն։ Ո՞րը։ Նայեք այս լուսանկարին սիրուն թռչունև դուք ինքներդ ամեն ինչ կհասկանաք:
Ընդհանուր առմամբ, աշխարհում կա այս թռչունների վեց տեսակ՝ Անդյան ֆլամինգո, կարմիր ֆլամինգո, փոքր ֆլամինգո, սովորական ֆլամինգո, Ջեյմսի ֆլամինգո, չիլիական ֆլամինգո:
Ֆլամինգո թռչնի տեսքը
Կախված տեսակից, նրանք կարող են հասնել տարբեր բարձրությունների և քաշի: Ամենափոքր տեսակները փոքր ֆլամինգոներն են, որոնք ապրում են հարավային և արևելյան Աֆրիկայում, նրանք աճում են մինչև 80-90 սանտիմետր և կշռում են մոտ 1,5-2 կիլոգրամ: Ամենամեծը վարդագույն ֆլամինգոներն են, որոնք ապրում են Եվրոպայում և Ասիայում, նրանց հասակը մոտ 1,3 մետր է, իսկ քաշը՝ 3,5-4 կիլոգրամ։
Էգերը մի փոքր ավելի փոքր են, քան արուները: Ֆլամինգոները հաճախ կանգնում են մեկ ոտքի վրա: Այս վարքագծի պատճառները հստակ պարզ չեն, սակայն վերջին գիտական հետազոտությունների համաձայն՝ թռչուններն այս կերպ նվազեցնում են ջերմության կորուստը, քանի որ նրանք ստիպված են ժամեր անցկացնել սառը ջրում։
Ֆլամինգոները երկար վիզ ունեն։ Փետրածածկը տարբեր է՝ սպիտակից կարմիր։
Փետուրների կարմիր և վարդագույն երանգները տալիս են ջրի բակտերիաները, որոնք պարունակում են բետա-կարոտին։ Այս թռչունների թռիչքի թևերը սև են: Ոտքի մատների միջև կան թաղանթներ:
Թռչուններն ունեն անսովոր զանգվածային կտուց՝ կոր ստորին հատվածով։ Նման կտուցի օգնությամբ թռչունը ջրից դուրս է հանում սնունդը։ Երիտասարդները կարմիր մոխրագույն գույն ունեն։
Որտե՞ղ են ապրում ֆլամինգոները:
Ապրում են Աֆրիկայի, Հնդկաստանի, Փոքր Ասիայի և Կասպից ծովի արևմտյան և արևելյան շրջաններում։ Ֆլամինգոները հանդիպում են նաև Եվրոպայում՝ Իսպանիայի հարավում, Սարդինիայում և Ֆրանսիայում: Եթե խոսենք ամերիկյան մայրցամաքի մասին, ապա այստեղ ֆլամինգոներն ընտրել են Հարավային Ամերիկայի հյուսիս-արևելյան հատվածը, Կենտրոնական Ամերիկան և Ֆլորիդան։
Ֆլամինգո թռչունների պահվածքը բնության մեջ
Ֆլամինգոների ապրելավայրը փոքր ջրային մարմինների և ծովածոցների ափերն են։ Այս թռչունները ապրում են մեծ գաղութներում, որոնք կարող են բաղկացած լինել հարյուր հազարավոր առանձնյակներից։ Ֆլամինգոները նստակյաց են։ Այս թռչունները նախընտրում են աղի բարձր խտությամբ ջրային մարմիններ, որոնցում կան բազմաթիվ խեցգետնակերպեր, բայց դրանցում ձուկ չկա։ Փնտրելով իրենց սիրելի բնակավայրը՝ ֆլամինգոները կարող են տեղավորվել լեռնային լճերի ափերին։ Հարկ է նշել, որ այս թռչունները հանդուրժում են ցածր և բարձր ջերմաստիճաններ… Քանի որ թռչունները ապրում են թշնամական միջավայրում, նրանց ոտքերը ծածկված են ամուր մաշկով։ Ժամանակ առ ժամանակ ֆլամինգոները թռչում են քաղցրահամ ջուր, որտեղ հարբում են և լվանում աղի կուտակումները մարմնից։
Ինչ են ուտում ֆլամինգոները
Այս թռչունները սնվում են խեցգետնակերպերով, կապույտ-կանաչ ջրիմուռներով, փափկամարմիններով, մանր որդերով և միջատների թրթուրներով։
Ֆլամինգոներն իրենց սնունդը ստանում են ծանծաղ ջրերում: Կեր փնտրելիս թռչունն այնպես է շրջում գլուխը, որ վերին կտուցը գտնվում է ներքևում։ Ջուրը մտնում է բերանը, իսկ թռչունը փակում է այն։ Ֆլամինգոները կոպիտ լեզվով ջուր են մղում իրենց բերանից մազերի կառուցվածքների միջով, որոնք կոչվում են լամելա:
Թռչունը կուլ է տալիս բերանում մնացած կերակուրը։ Այս գործընթացը շատ արագ է։
Վերարտադրումը և կյանքի տեւողությունը
Ֆլամինգոները զույգեր են կազմում կյանքի համար: Թռչունները բներ են կառուցում ցեխից, խեցի քարից և տիղմից: Բները կոնաձև են և հասնում են 60-70 սանտիմետր բարձրության։ Բույնի այս բարձրությունը պաշտպանում է որմնադրությանը, մինչ ջուրը բարձրանում է:
Լսեք ֆլամինգոյի ձայնը
Կլաչում, ամենից հաճախ, կա 1 ձու։ Ինկուբացիոն շրջանը տևում է 1 ամիս։ Ծնողները իրենց ճտերին կերակրում են կերակրափողի գեղձերում արտադրվող հատուկ վարդագույն հեղուկով։ Այս հեղուկը հարուստ է սպիտակուցներով և ճարպերով, ուստի այն չափազանց սննդարար է:
Ճտերը բնում մնում են 6 օր, հետո աստիճանաբար սկսում են լքել այն։ Ծնողները կերակրում են երեխաներին մոտ 2 ամիս: Հետո ձագերի մոտ կտուց է գոյանում, և թռչունները կարող են ինքնուրույն կերակրել՝ ֆիլտրելով սնունդը, ինչպես մեծահասակները։
Երիտասարդ կենդանիները սկսում են թռչել, երբ հասնում են 2,5 ամսականի: Ֆլամինգոների մոտ սեռական հասունությունը տեղի է ունենում 3-4 տարի: Ֆլամինգոները ապրում են ոչ ավելի, քան 40 տարի:
Ֆլամինգոների զուգավորմ
Ֆլամինգոների զուգավորման սեզոնի սկիզբը կախված է սննդի առատությունից, ուստի նախապես հայտնի չէ, թե արդյոք հոտը կզբաղեցնի բնադրման հայտնի վայրերը։
Զուգավորման շրջանում արուները էգերի առաջ հանդես են գալիս հատուկ ծիսական պարով՝ սինխրոն կրկնելով որոշակի շարժումներ։
Ստորև բերված տեսանյութը ցույց է տալիս այս հանրահայտ սինխրոն ֆլամինգո պարերը, որոնց կնախանձեին լավագույն պարողները։
Ֆլամինգոները բազմացման սեզոնի ընթացքում զույգեր են կազմում, բայց հաջորդ տարի նրանք այլ գործընկերներ են վերցնում:
Էգը և արուն միասին տիղմից, ցեխից և խեցի ժայռից կառուցում են կոնաձև բույն՝ կտրված գագաթով, որտեղ պատրաստում են գավաթաձև գոգավոր սկուտեղ։ Ի տարբերություն թռչունների այլ բների, ֆլամինգոների բները մերկ են և չունեն փետուրներ կամ մեկուսիչ բուսականություն։ Բնի բարձրությունը հասնում է 60-70 սանտիմետրի, որը պաշտպանում է որմնադրությանը ջրի բարձրացման ժամանակ։
Երբեմն անհրաժեշտ շինանյութի բացակայության դեպքում ֆլամինգոները ձվերը դնում են անմիջապես ավազի վրա։ Այս թռչունները բնադրում են շատ մոտ, հարեւան բների միջև հեռավորությունը չի գերազանցում 50-80 սմ։
Գաղութում հազարավոր էգ ֆլամինգոներ միաժամանակ մեկից երեք ձիթապտղի կանաչ ձու են դնում մեկ օրվա ընթացքում: Ապագա ծնողները հերթափոխով ինկուբացնում են ճտերին մեկ ամիս: Ձվից դուրս գալուց հետո մայրն ու հայրը միասին կերակրում և պաշտպանում են նրանց։
Ֆլամինգո ճտերը ծնվում են տեսող և ակտիվ, ծածկված են մոխրագույնով և ուղիղ վարդագույն կտուցով: Նրանց կտուցը թեքվում է միայն երկու շաբաթ անց։
Ծնողները քաղցած երեխաներին ջանասիրաբար կերակրում են «թռչնի կաթով»՝ հատուկ կարմիր սննդարար խառնուրդով, որը բաղկացած է կիսամարսված խեցգետնակերպերից և ջրիմուռներից և ծնողի արյունից, որը արտազատվում է կերակրափողի և ենթաստամոքսային գեղձի հատուկ գեղձերից:
5-12-րդ օրը ճտերն արդեն լքում են բույնը և միանում հարյուրավոր ճտերի թվով հսկայական «մանկապարտեզին»։ Այնուամենայնիվ, ծնողներն անվրեպ ճանաչում են իրենց երեխաներին խմբում և կերակրում են միայն նրանց 2 ամսվա ընթացքում, մինչև նրանք աճեն կտուց և կարողանան զտել ջուրը և ինքնուրույն սնունդ ստանալ
Խմբի ճտերին հսկում է խնամակալ-դայակը, իսկ ծնողները թռչում են, որպեսզի կերակրեն բնադրավայրերից մի քանի տասնյակ կիլոմետր հեռավորության վրա: Երեկոյան՝ մթնշաղին, պահակը երեխաներին տանում է դեպի իրենց բները՝ հորդորելով հետամնացներին.
Երկուսուկես ամսականում երիտասարդ ֆլամինգոները հասնում են հասուն թռչունների չափերի և դառնում թեւավոր։ Երիտասարդ թռչուններն իրենց վառ գույնը ձեռք են բերում երկու տարի անց։
Ֆլամինգոները բնության մեջ ունեն միայն մի քանի բնական թշնամիներ՝ աղվեսներ, գայլեր, շնագայլեր և խոշոր գիշատիչներ՝ արծիվներ և բազեներ, որոնք հաստատվում են գաղութների կողքին:
Բնության մեջ ֆլամինգոներն ապրում են միջինը 20-30 տարի, իսկ գերության մեջ՝ մինչև 40 տարի։
Նորաձևությունը՝ նույն ինքը մոդան կամ fashion-ը, մարդկությանը մշտապես հետաքրքրող ամենաարդի թեմաներից է։ Շատերն են խոսում նորաձևության, նորաձև լինելու մասին, սակայն քչերն են հասկանում, թե իրականում ինչ է դա իրենից ներկայացնում։
Moda բառն առաջացել է լատիներեն modus արմատից, որը նշանակում է չափ, ձև, կերպ, կանոն։ Մոդան ինքնին որոշակի ճաշակի ոչ հարատև, փոփոխական թելադրանքն է։ Մեզնից շատերին է հետաքրքրում այն հարցը, թե ե՞րբ է ծնվել մոդան։ Պատասխանը միանշանակ է՝ այն ծնվել է մարդկության հետ միասին։ «Մոդայիկ լինել» արտահայտությունը (a la mode) մեզ է հասել դեռևս 17-րդ դարի մոդայի հայրենիքներից մեկը համարվող Ֆրանսիայից․երբ ֆրանսիական արքունիքի մոդան օրինակ դարձավ եվրոպական շատ երկրների համար։
Մարդկանց մի մասը հետևում է նորաձևությանը, ծանոթ է վերջին թրենդներին, գիտի բոլոր դիզայներների աշխատանքները ու դարձել է նորաձևության գերին։ Մյուս մասն էլ սկզբունքորեն դեմ է նորաձևությանը և նախընտրում է ինքը գերի վերցնել վերջինիս՝ թելադրելով նրան իր ճաշակն ու կանոնները, որն էլ իր հերթին, չափն անցնելու դեպքում, շատ հաճախ վերածվում է վուլգարության՝ ինչն արդեն հեռու է գեղեցիկ կոչվելուց։
Նորաձևությունը սեռ ու տարիք չի ճանաչում, նրանով հետաքրքրվում են և՛ արական, և՛ իգական սեռի ներկայացուցիչները։ Եթե տարիներ առաջ մեր երկրում նորաձևությամբ հետաքրքրվում էին միայն կանայք, իսկ երիտասարդ տղաները բացի սև վերնաշապիկից ոչինչ չէին ընդունում, ապա այսօր ուրախությամբ կարող ենք արձանագրել, որ պատկերն այլ է։ Հայաստանում վերջին մի քանի տարիներին տղաները սկսել են հետևել նորաձևությանը ու հաճախ ավելի գրագետ ոճային համադրումներով են ներկայանում, քան շատ «գլամուր» աղջիկներ։ Այսօր երևանյան փողոցներում, ինչպես նաև համացանցում կարելի է հանդիպել հայ համարձակ ու օրիգինալ երիտասարդների, ովքեր գունային ամենատարբեր լուծումներով են հանդես գալիս ու հեռու են այն կարծրատիպից, որ հայ տղան բացի սև ու գորշ գույներից չպետք է կրի այլ հագուստ։
Կերտել ուրույն ոճ, թե՞ ենթարկվել նորաձևության օրեցօր փոփոխվող պահանջներին․ հարց է, որը տանջում է շատերին՝ հատկապես կանանց ու աղջիկներին։ Նորաձև լինելու գաղափարն ինքնին արդեն գրավիչ է, բայց շատ հաճախ «նորաձևության հետևից ընկնելը» բերում է ծայրահեղությունների․ մարդիկ գնում են հագուստ, որը կարող է թանկ արժենալ, բայց իրենց չսազել։ Նման դեպքերում հարկավոր է հիշել մեկ պարզ ճշմարտություն՝ նորաձևությունը ստեղծվում է մարդկանց կողմից ու մարդկանց համար, ուստի պետք չէ ձեզ տանջել՝ ծախսելով մեծ գումարներ, ու փոխարենը ձեռք բերել նորաձև, բայց ոչ համապատասխան հագուստ, այլ պետք է հասկանալ, որ նորաձև բազմազան գույների ու նորույթների մեջ ձեզ համար էլ կգտնվի որևէ հարազատ լուծում։
Չպետք է մոռանալ նաև, որ ճիշտ ընտրված ոճը կարող է դառնալ մարդու հաջողության գրավականը կյանքի բոլոր բնագավառներում։ Առաջին հայացքից ձեր փոխարեն ներկայանում է հենց ձեր տեսքը՝ պատմելով ձեր բնավորության, ճաշակի ու խառնվածքի մասին։ Եթե դուք լավ տեսք ունեք, ապա ավելի հեշտ կլինի մարդկանց գրավել ձեր կողմն ու տիրել ֆորտունային։ Ու դրա համար, հավատացեք, մեծ գումարներ անհրաժեշտ չեն։
Իմ խորհին համոզմաբ նորաձև լինելը դա միայն հագուստի խնդիր չէ։ Եղե՛ք ինքնավստահ ու հիշեք, որ ոչ թե հագուստն է զարդարում մարդուն, այլ մարդն է զարդարում հագուստը։ Եւ, հիրավի, ամեն ինչ չափի մեջ է գեղեցիկ։ Հետևեք նորաձևությանը՝ չմոռանալով լսել սեփական «ես»-ի ձայնը։
